Συνεργασία ΑΦΗΣ – myAquarium
Η περιβαλλοντική ρύπανση, που προκαλούν οι συσσωρευτές, αρχίζει από την στιγμή που αφήνονται από τους κατόχους τους, σε σημεία όπως κατά μήκος των οδών, στα χωράφια, στις ακρογιαλιές κ.ά. προκαλώντας σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα όπως:
- Κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία
- Διακοπή θαλάσσιων δραστηριοτήτων, όπως η αλιεία, κολύμβηση, θαλάσσια σπορ
- Υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και μείωση της δυνατότητας χρήσης του
- Ρύπανση ακτών και υδροφόρου ορίζοντα
Οι μπαταρίες περιέχουν διάφορα βαρέα μέταλλα όπως μόλυβδο, νικέλιο, κάδμιο, υδράργυρο, ψευδάργυρο κ.α. (Pb, Sb, Zn, Cd, Ni, Hg, Pm). Ρύποι όπως τα βαρέα μέταλλα είναι συντηρητικοί ρύποι, δηλαδή δεν διασπόνται εύκολα από μικροοργανισμούς ή βακτήρια. Τα περισσότερα φυτά και ζώα ελέγχουν ως ένα βαθμό τα επίπεδα βαρέων μετάλλων στον οργανισμό τους. Ωστόσο, μέταλλα που δεν μπορούν να αποβληθούν μέσω της έκκρισης παραμένουν και συσσωρεύονται στον οργανισμό.
Κάθε φορά που πετάμε μπαταρίες σε ακτές και θάλασσες, οι ζωϊκοί οργανισμοί τρέφονται από συσσωρευτές είτε με άμεση ακούσια κατανάλωση τους είτε διηθώντας ποσότητες νερού, προσλαμβάνοντας έτσι βαρέα μέταλλα και μεταφέροντας τα σε ένα ανώτερο επίπεδο της τροφικής αλυσίδας. Οι οργανισμοί αυτοί μέσω της διατροφής τους αυξάνουν τα επίπεδα βαρέων μετάλλων στον ιστό τους, βιο- συσσωρεύοντας τα σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις. Κατά συνέπεια, ζωϊκοί οργανισμοί στα υψηλότερα τροφικά επίπεδα αποκτούν στον ιστό τους τις υψηλότερες συγκεντρώσεις σε βαρέα μέταλλα , δηλ. οργανισμοί ί με μεγάλη διάρκεια ζωής στη κορυφή της τροφικής αλυσίδας τείνουν να βιο-συσσωρεύουν συσσωρεύουν και να βιο -μεγεθύνουν τα επίπεδα βαρέων μετάλλων. Καθώς τα ψάρια και τα θαλασσινά αποτελούν βασικό διατροφικό κομμάτι για τον άνθρωπο, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς τα επίπεδα βαρέων μετάλλων που συσσωρεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό καταναλώνοντας ψάρια και θαλασσινά (κυρίως οστρακοειδή) από περιοχές που υπάρχουν ρύποι όπως οι συσσωρευτές και πόσο κρίσιμη είναι η ασφαλής συλλογή και ανακύκλωση συσσωρευτών για την δημόσια υγεία. Ας δούμε πιο συγκεκριμένα τι συνέπειες έχουν στον άνθρωπο η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα από τα μέταλλα που απελευθερώνουν οι μπαταρίες που εγκαταλείπονται σε θάλασσες και ακτές:
Κάδμιο (Cd)
Ο ανθρώπινος πληθυσμός μπορεί να εκτεθεί σε κάδμιο μέσω της κατανάλωσης ρυπασμένου νερού και τροφής. Συμπτώματα δηλητηρίασης από Cd είναι περιορισμένη ανάπτυξη παιδιών, βλάβη στους πνεύμονες και στα νεφρά, υπέρταση, μεγαλοκαρδία, πόνοι στις αρθρώσεις, που οφείλονται σε μείωση της σκληρότητας των οστών, καρκίνο. Οι αρνητικές επιδράσεις του καδμίου στον ανθρώπινο οργανισμό έγιναν ιδιαίτερα αντιληπτές με την ασθένεια Ιτάι-Ιτάι, που παρατηρήθηκε σε ορισμένες περιοχές της Ιαπωνίας. Η ασθένεια συνδύαζε σοβαρές νεφρικές βλάβες και επώδυνες παθήσεις των οστών και των αρθρώσεων. Επιδρά δυσμενώς σε ζωτικές βιολογικές λειτουργίες. Στα θαλάσσια φυτά η τοξικότητα του καδμίου είναι παρόμοια με αυτή του μολύβδου, του νικελίου και του χρωμίου.
Mόλυβδος (Pb)
Ο μόλυβδος χρησιμοποιείται στο περίβλημα μπαταριών , δεν μετέχει σε κάποια βιολογική διεργασία, ενώ είναι μέταλλο ιδιαίτερα τοξικό. Τα αυγά και οι προνύμφες των ψαριών είναι περισσότερο ευαίσθητα στο μόλυβδο (όπως και στο κάδμιο), παρά τα ενήλικα άτομα. Το θειικό οξύ που περιέχεται σε ένα συσσωρευτή Μολύβδου προκαλεί αλλοίωση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων. Η επίδραση του στην αμφίβια ζωή είναι άμεση με πρόκληση θανάτου στα ψάρια και σε κάθε άλλου είδους ζωή. Το θειικό οξύ προκαλεί αλλοίωση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων. Οι τοξικές επιπτώσεις μολύβδου είναι: αναιμία, βλάβες νεφρών, υπέρταση, καρδιακές, ασθένειες ανοσοποιητικού και νευρολογικές βλάβες.
Ψευδάργυρος (Ζn)
Η τροφική αλυσίδα είναι η κύρια πηγή εισόδου του ψευδαργύρου στους θαλάσσιους οργανισμούς. Η συγκέντρωση του ψευδαργύρου στα μύδια είναι αυξημένη κοντά στα λιμάνια και τις εκβολές ποταμών. Αποτέλεσμα της οξείας τοξικής δράσης του Zn είναι η καταστροφή των κυττάρων, ιστολογικές αλλοιώσεις πολλών οργάνων καθώς και η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των οργανισμών.
Υδράργυρος (Hg)
H ανεξέλεγκτη απόρριψη προϊόντων, που περιέχουν υδράργυρο (π.χ. μπαταρίες,) προκαλεί συγκεντρώσεις υδραργύρου σε τοξικές ποσότητες που οδηγούν σε αναισθησία των άκρων, δυσκολία στην ομιλία και στον γενικότερο συντονισμό του σώματος, τύφλωση, κώφωση, απώλεια γεύσης και οσμής και έντονα ψυχολογικά προβλήματα. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο Hg είναι ο μόνος ρύπος που μπήκε αποκλειστικά από τον άνθρωπο στη θάλασσα και θεωρείται υπεύθυνος για ανθρώπινους θανάτους.
Συνοψίζοντας καταλήγουμε πως είναι πλέον αποδεδειγμένο πώς πολλά είδη θαλάσσιων οργανισμών απειλούνται από τα απορρίμματα όπως οι μπαταρίες καθώς βλάπτονται, όταν θαλάσσιοι οργανισμοί τρώνε ακούσια τα καταναλώνουν και θεωρείται, ότι από αυτά απελευθερώνονται τοξικές οργανικές ενώσεις, που είτε μπορεί να προκαλέσουν άμεση τοξικότητα, είτε βιοσυσσώρευση και τοξικότητα σε υψηλότερα τροφικά επίπεδα στα θαλάσσια ενδιαιτήματα. Οποιεσδήποτε συστηματικές βλάβες σε θαλάσσιους οργανισμούς είναι δυνατό να προκαλέσουν διαταραχή στα ενδιαιτήματα και αλλοίωση της βιοποικιλότητας. Αυτή είναι από μόνη της μια σοβαρή αρνητική περιβαλλοντική επίπτωση, η οποία, όμως, μπορεί να προκαλέσει και οικονομικές επιπτώσεις λόγω αρνητικής επίδρασης στην αλιεία. Άλλες οικονομικές επιπτώσεις αφορούν αυξημένο κόστος για προσπάθειες καθαρισμού ακτών και θαλάσσιων οικοσυστημάτων . Τέλος, σημαντική είναι και η οπτική όχληση, το κόστος καθαρισμού των ακτών, αλλά και η οικονομική βλάβη, που μπορεί να υποστεί ο τουριστικός τομέας από την κακή αισθητική εικόνα απορριμμάτων στις ακτές.
Κατά συνέπεια η περιβαλλοντικά ασφαλής συλλογή και η ανακύκλωση των χρησιμοποιημένων συσσωρευτών θα επιτρέψουν μια μείωση κατά 75% των επικίνδυνων αποβλήτων, από την εγκατάλειψής τους στο περιβάλλον.